Τι είναι ο διαδικτυακός εκφοβισμός (Cyberbullying);
Οι νέες τεχνολογίες προσφέρουν πολλά οφέλη στο παιδί σας, από το να το βοηθούν να αναπτύξει ζωτικής σημασίας δεξιότητες στην τεχνολογία των πληροφοριών μέχρι να του παρέχουν ψυχαγωγία και διασκέδαση.
Ατυχώς, το διαδίκτυο, τα κινητά και άλλες συσκευές έχουν επίσης δημιουργήσει ένα νέο μέσο διά του οποίου ασκείται εκφοβισμός (bullying). Γνωστός ως διαδικτυακός εκφοβισμός, μπορεί να είναι πολύ δυσάρεστος για τα παιδιά και τους εφήβους, ιδιαίτερα καθώς η κλίμακα, η ταχύτητα και η διαρκής παρουσία, σε 24ωρη βάση, του ψηφιακού κόσμου, συνεπάγονται ότι μπορεί να συμβεί οπουδήποτε και οποτεδήποτε.
Αυτοί που ασκούν εκφοβισμό χρησιμοποιούν τις νέες τεχνολογίες για να απειλήσουν, να εκφοβίσουν, να παρενοχλήσουν, να δυσφημήσουν και να αποκλείσουν νέους, και, σε μερικές περιπτώσεις, να τους υποδυθούν ή να υποκλέψουν την ταυτότητά τους. Μερικές από τις πιο κοινές μεθόδους είναι οι εξής:
- Εκφοβισμός με γραπτό μήνυμα: το παιδί σας ίσως λάβει δυσάρεστα, προσβλητικά ή απειλητικά μηνύματα.
- Παρενόχληση/κλήσεις-φάρσα: κάποιος ίσως καλεί επίμονα το παιδί σας στο κινητό του και του λέει δυσάρεστα και προσβλητικά πράγματα.
- Δημοσίευση και διαμοιρασμός εικόνων χωρίς τη συγκατάθεση του παιδιού σας: φωτογραφίες, βίντεο ή οπτικό υλικό τραβηγμένο με webcam, όπου εμφανίζεται το παιδί σας, θα μπορούσαν να κυκλοφορήσουν μέσω email ή μηνυμάτων, να αναρτηθούν στο διαδίκτυο ή να μπουν σε δημόσιο ιστότοπο με το όνομα του παιδιού σας σε ετικέτα.
- «Happy slapping»: κάποιος θα μπορούσε με το κινητό του να φωτογραφίσει ή να βιντεοσκοπήσει το παιδί σας καθώς το κακοποιεί λεκτικά ή σωματικά.
- Εκφοβισμός μέσω email ή άμεσων μηνυμάτων: το παιδί σας θα μπορούσε να λάβει δυσάρεστα, προσβλητικά ή ενοχλητικά email ή άμεσα μηνύματα από κάποιον που γνωρίζει ή από έναν άγνωστο.
- Εκφοβισμός σε chatroom: ένας άλλος χρήστης του chatroom θα μπορούσε να πει αγενή πράγματα στο, ή για το, παιδί σας.
- Εκφοβισμός μέσω κοινωνικού δικτύου: κάποιος θα μπορούσε να αναρτήσει δυσάρεστα ή προσβλητικά μηνύματα για το παιδί σας σ’ έναν ιστότοπο σαν το Bebo, το Facebook ή το MySpace, ή να φτιάξει ένα πλαστό προφίλ του παιδιού σας.
- Εκφοβισμός στη διάρκεια ενός διαδραστικού παιχνιδιού: αν το παιδί σας παίζει παιχνίδια για πολλούς παίκτες, κάποιος συμπαίκτης του ίσως προσπαθήσει να το αποκλείσει ή να το αγνοήσει. Οι έρευνες δείχνουν πως αυτού του είδους ο διαδικτυακός εξοστρακισμός έχει αντίκτυπο στην αυτοεκτίμηση.
Τι χρειάζεται να γνωρίζω γι’ αυτόν;
Όπως ακριβώς ο εκφοβισμός στον πραγματικό κόσμο, ο διαδικτυακός εκφοβισμός μπορεί να έχει πολύ αρνητικό αντίκτυπο στο παιδί σας, υποσκάπτοντας την αυτοπεποίθησή του και την αίσθησή του της ασφάλειας, επηρεάζοντας την παρουσία και τις επιδόσεις του στο σχολείο και υποθάλποντας την προκατάληψη, μεταξύ άλλων.
Είναι λοιπόν ζωτικής σημασίας να κατανοείτε τους διαφορετικούς τύπους διαδικτυακού εκφοβισμού (που περιγράφονται σε γενικές γραμμές παραπάνω) και να γνωρίζετε τι ενέργειες μπορείτε να κάνετε αν το παιδί σας πέσει θύμα εκφοβισμού (δείτε παρακάτω).
Χρειάζεται επίσης να εξασφαλίσετε ότι το παιδί σας δεν θα ασκήσει το ίδιο διαδικτυακό εκφοβισμό.
Ο διαδικτυακός εκφοβισμός ίσως ελκύει νέους που δεν έχουν ασκήσει ποτέ εκφοβισμό στην πραγματική ζωή, επειδή πιστεύουν ότι είναι ανώνυμοι όταν χρησιμοποιούν το διαδίκτυο ή το κινητό τους. Θα μπορούσαν να κάνουν πράγματα που δεν θα διανοούνταν να τα διαπράξουν πρόσωπο με πρόσωπο, και να χρησιμοποιήσουν τις νέες τεχνολογίες για να αναστατώσουν εσκεμμένα ένα φίλο, έναν άγνωστο, ως κι ένα δάσκαλο. Ή μπορεί να ενδώσουν στην πίεση συνομηλίκων τους και να προωθήσουν ένα email ή ένα γραπτό μήνυμα με εκφοβιστικό περιεχόμενο, ή να συμμετάσχουν σε μια εκφοβιστική συνομιλία στο διαδίκτυο, δίχως να αναλογιστούν τις συνέπειες.
Τι μπορώ να κάνω;
-
- Μιλήστε στο παιδί σας για το διαδικτυακό εκφοβισμό όπως θα το κάνατε για άλλα είδη εκφοβισμού, και προτρέψτε το να έρθει σε εσάς αν ποτέ οποιοσδήποτε το αναστατώσει στο διαδίκτυο, το κινητό του ή άλλες συσκευές. Ρωτήστε το παιδί σας πράγματα όπως:
- Αν έλαβε ποτέ κάποιο email ή γραπτό μήνυμα που το αναστάτωσε.
- Αν ανάρτησε κανείς στο διαδίκτυο μια φωτογραφία ή ένα βίντεο με το παιδί σας, χωρίς να του ζητήσει την άδεια.
- Αν συμμετείχε στον εκφοβισμό κάποιου άλλου στο διαδίκτυο ή μέσω του κινητού του.
-
- Αν το παιδί σας, σας πει ότι έχει πέσει θύμα διαδικτυακού εκφοβισμού, προσφέρετέ του και πρακτική και συναισθηματική υποστήριξη:
- Καθησυχάστε το, πως έπραξε ορθά λέγοντάς σας τι συμβαίνει.
- Εξηγήστε ότι δεν πρέπει να απαντά στον εκφοβισμό, καθώς αυτό θα μπορούσε να χειροτερέψει τα πράγματα.
- Καθίστε με το παιδί σας να καταγράψετε το περιστατικό εκφοβισμού και να συλλέξετε στοιχεία, π.χ. σώζοντας γραπτά μηνύματα ή εκτυπώνοντας email και στιγμιότυπα οθόνης από ιστοτόπους. Μην σβήσετε τίποτε.
- Εκμεταλλευθείτε στο μέγιστο τα ενσωματωμένα εργαλεία στις υπηρεσίες διαδικτύου ή κινητής τηλεφωνίας του παιδιού σας, ώστε να αποτρέψετε περαιτέρω εκφοβισμό. Για παράδειγμα, μπορείτε να αφαιρέσετε από τις λίστες των «φίλων» αυτόν που διέπραξε τον εκφοβισμό και να ρυθμίσετε το προφίλ κοινωνικής δικτύωσης του παιδιού σας ώστε να είναι «απόρρητο», αν δεν είναι ήδη.
- Επικοινωνήστε με τον πάροχο των υπηρεσιών διαδικτύου, κινητής τηλεφωνίας ή κοινωνικής δικτύωσης. Αν ό,τι συνέβη παραβαίνει τους Όρους Χρήσης ή τις Οδηγίες Κοινότητας του παρόχου, αυτός μπορεί να αναστείλει το λογαριασμό του ατόμου που διέπραξε τον εκφοβισμό, να καταργήσει περιεχόμενο ή να εγκαταστήσει νέο αριθμό κινητού, για παράδειγμα.
- Αν το παιδί σας πιστεύει πως αυτός που διέπραξε τον εκφοβισμό είναι συμμαθητής του, μιλήστε στο δάσκαλό του.
- Αν πιστεύετε ότι διεπράχθη έγκλημα ή αν ανησυχείτε ότι το παιδί σας διατρέχει άμεσο κίνδυνο, επικοινωνήστε με την αστυνομία.
- Αν πιστεύετε ότι το παιδί σας θα μπορούσε να χρησιμοποιεί νέες τεχνολογίες για να εκφοβίσει κάποιον άλλον:
- Μιλήστε του σχετικά με το διαδικτυακό εκφοβισμό και εξηγήστε γιατί αυτό είναι απαράδεκτο και πρέπει να σταματήσει.
- Συζητήστε ανοιχτά με το παιδί σας. Ρωτήστε το γιατί το κάνει κι ακούστε τι έχει να σας πει.
- Αν δεν είχε συνειδητοποιήσει πως αυτό που έκανε ήταν εκφοβισμός, εξηγήστε του ότι ο εκφοβισμός δεν είναι απλώς σωματικός. Το να χρησιμοποιείς την τεχνολογία για να πειράζεις, να εξευτελίζεις και να διαβάλλεις, είναι επίσης εκφοβιστική συμπεριφορά.
- Μιλήστε στο δάσκαλό του σχετικά με το τι συμβαίνει και δείξτε του ότι είστε πρόθυμος να συνεργαστείτε με το σχολείο ώστε να εξασφαλίσετε πως δεν θα ξανασυμβεί.
- Καθησυχάστε το παιδί σας, πως ακόμη το αγαπάτε, αλλά ξεκαθαρίστε του ότι η συμπεριφορά του πρέπει να αλλάξει.
- Προτρέψτε το να μιλήσει σε εσάς, ή σ’ ένα δάσκαλο, για οποιονδήποτε εκφοβισμό στον οποίον είναι μάρτυρας, συμπεριλαμβανομένων των περιστατικών διαδικτυακού εκφοβισμού.